Waarom PVC-vloeren ons ziek maken

De Nederlandse vertaling van de Amerikaanse blog

Hieronder lees je de Nederlandse vertaling van de blog over de gevaren voor de gezondheid en het milieu veroorzaakt door PVC-vloeren. Dit is een blog van het Amerikaanse designbureau Olympic Construction Services.

Om praktische redenen hebben we de Engelstalige infographics  niet in de vertaling meegenomen.  Alleen al hierom is het is aan te bevelen om naast de Nederlandse vertaling zeker ook de originele blog te lezen. Je kunt natuurlijk ook in het (Amerikaans-) Engels de originele blog compleet met infographics, foto’s en bijschriften lezen. Dan vind je die hier. Je komt dan op de website van het designbureau

In de originele blog staan alle gebruikte bronvermeldingen en tref je de linkjes naar rapporten en onderzoeken aan.

DE PVC-VLOER IS ZEER SCHADELIJK VOOR DE GEZONDHEID ÉN VOOR HET MILIEU VOLGENS AMERIKAANS ONDERZOEK!

In de Verenigde Staten wordt jaarlijks bijna 650 vierkante kilometer aan PVC-vloeren geproduceerd, Daarmee kun je bijna heel Chicago bedekken. Andere landen voegen hier ook nog eens duizenden extra vierkante kilometers aan toe en het kunststofvloerimperium strekt zich uit tot alle uithoeken van de wereld. Dit is een recente trend, die alleen maar sterker lijkt te worden. De PVC-vloer (PVC staat voor polyvinylchloride) is ongekend populair.

Hoe komt dat? De belangrijkste reden is dat vinyltechnologie steeds beter wordt. Fabrikanten en verkopers wijzen op de voordelen van PVC. Het absorbeert geluid, is duurzaam, eenvoudig te reinigen en bovendien prijstechnisch interessant, zowel om te leggen als qua onderhoud.

Combineer deze gebruiksvriendelijke eigenschappen van PVC met slimme marketing door PVC-vloeren te positioneren als “Luxury Vinyl Tile” (LVT) , en het resultaat is overal te zien.Tientallen miljoenen vierkante meters vinylvloer vinden hun weg naar allerlei gebouwen, van ziekenhuizen tot torenhoge luxe appartementen.

(Noot van de redactie: de commerciële term “LVT” zal verder in deze vertaling voor de duidelijkheid als PVC worden weergegeven)

Maar voordat we PVC uitroepen tot de koning onder de vloersoorten, is het belangrijk om eerst eens te kijken hoe PVC de voorbije jaren de macht heeft gegrepen. Allerlei gezondheidsdeskundigen en milieuactivisten luiden de alarmbel over een van de grootste trends op het gebied van interieurontwerp.

PVC-vloeren zijn de “fast fashion” van de vloerindustrie

Het ontwerpen van vloeren is als het ontwerpen van kleding. In de loop der jaren veranderen trends en stijlen. Nog niet zo lang geleden domineerden donkerrood en bruin de nieuwbouw, maar nu is een lichtere grijstint heel populair. De populariteit van plankbreedten fluctueert en houtsoorten worden afwisselend meer of minder populair. 

In de wereld van Instagram en Pinterest bieden PVC-vloeren verhuurders en projectontwikkelaars een goedkope en eenvoudige manier om kamers aan te passen aan de nieuwste vloertrends. Precies  waar designbewuste huurders naar op zoek zijn en waardoor verhuurders een hogere huur kunnen vragen. 

PVC-vloeren hebben een levensduur van ongeveer 10 jaar, maar omdat het leggen van een nieuwe vloer aanleiding kan zijn om de huur te verhogen, worden ze vaak nog sneller vervangen. Populaire aanbieders verkopen PVC  tegen bodemprijzen, waardoor het voor verhuurders een verstandige investering is om vloeren in verhuurpanden om de paar jaar te vervangen. 

Omdat PVC een kortere levensduur heeft dan alternatieven als (hard)hout of tegels, zien we in de vloerindustrie het fast fashion-model van de kledingindustrie, inclusief alle milieulasten die daarbij komen kijken.

Wegwerpkleding, wegwerpvloeren

In de afgelopen decennia is een nieuw type modewinkels steeds populairder geworden. Bedrijven als H&M, Forever 21, Zara en Fashion Nova (Noot van de redactie; en in Nederland met name ook Primark) zijn begonnen met het produceren van kleding die is geënt op dure merken en high-end ontwerpers. Deze spullen worden verkocht tegen prijzen die aantrekkelijk zijn voor weinig kapitaalkrachtige tieners die werken in de horeca van de winkelcentra waar de kleding wordt verkocht.

Dit nieuwe model betekent dat consumenten goedkoop geproduceerde outfits een paar keer dragen en dan weggooien omdat ze niet meer in de mode of van slechte kwaliteit zijn. De mode is gedemocratiseerd, maar de kortere levensduur van de kleding leidt tot catastrofale schade aan het milieu.

Het enorme succes van het fast fashion-bedrijfsmodel gaat gepaard met ecologische gevolgen die niet te negeren zijn. Dat heeft geleid tot serieuze aandacht vanuit wetenschappelijke hoek.

Nikolaj Anguelov bespreekt veel van deze problemen in zijn boek The Dirty Side of the Garment Industry: Fast Fashion and Its Negative Impact on Environment and Society. Daarin schrijft hij dat de kledingindustrie de op één na grootste vervuiler ter wereld is. Zo is het verven van kleding verantwoordelijk voor meer dan 20% van alle watervervuiling.

Dat kleding zoveel vervuiling veroorzaakt, komt deels doordat fast fashion de productie van kleding enorm stimuleert. De Ellen McArthur Foundation schat dat de productie van kleding in de laatste 15 jaar verdubbeld is. Zo werd er in 2017 16,9 miljoen ton textiel geproduceerd. In datzelfde jaar kwam meer dan 11 miljoen ton textiel op de vuilnisbelt terecht. Een deel van de kledingstukken was minder dan een jaar gedragen.

PVC-vloeren; je wil niet weten hoe ze worden geproduceerd

Fast fashion is zo schadelijk voor het milieu vanwege het productieproces, de eindeloos toenemende vraag en de korte levensduur van een product dat niet kan worden gerecycled. PVC-vloeren hebben al die eigenschappen ook en moeten daarom als zeer bedreigend voor onze planeet worden beschouwd.

Laten we eens kijken naar de gemiddelde levensduur van PVC-vloeren, die tussen de 10-20 jaar ligt, terwijl er garantieperiodes van 8-10 jaar op worden gegeven. Dat betekent dat ruim 6 miljoen ton aan niet-afbreekbare PVC vloeren die dit jaar in de Verenigde Staten wordt geproduceerd, over een paar decennia naar de stortplaats gaat. En dat is dan het meest optimistische scenario.

Het leeuwendeel van de vinylvloeren wordt verkocht in eenheden van 4,5 m2 of groter. Als een deel van de vloerbedekking beschadigd raakt, moet het in de hele kamer worden verwijderd en vervangen. Beschadigde vloeren en het regelmatig vervangen door verhuurders en projectontwikkelaars zorgen ervoor dat veel vinylvloeren de beoogde levensduur nooit halen.

Miljoenen tonnen kunststofvloeren zijn gedoemd om tot in de eeuwigheid op de stortplaats te blijven liggen, wat op zich al erg genoeg is. Maar op stortplaatsen worden plastic vloeren vaak verbrand, waardoor een aantal van de meest giftige chemicaliën op aarde in de atmosfeer terechtkomen. En wat er wel aan vinyl wordt hergebruikt als slijtlaag, wordt in verband gebracht met hogere loodwaarden.

Dat komt doordat PVC-fabrikanten giftige metaalstabilisatoren toevoegen om de duurzaamheid te verhogen. Gangbare stabilisatoren zijn bijvoorbeeld lood, cadmium en organische tin verbindingen, die geen van allen afbreekbaar zijn en allemaal bijdragen tot de wereldwijde vervuiling wanneer ze in de verbrandingsoven belanden. Uit een studie bleek dat door het verbranden van PVC naar schatting 45 miljoen kilo lood per jaar in de atmosfeer terechtkomt.

Metaalstabilisatoren zijn slechts het begin van de lijst van gevaarlijke materialen die worden gebruikt om deze goedkope vloeren te maken. De belangrijkste grondstof van PVC is aardolie, een niet-duurzame grondstof die in verband wordt gebracht met klimaatverandering en milieurampen. Hoewel voor PVC minder petroleum wordt gebruikt dan voor andere plastic producten, blijft het een belangrijke bron van inkomsten voor de fossiele-brandstofindustrie.

En dan is er nog het probleem chloor. Vinyl is het enige grote bouwmateriaal dat een chloor -koolwaterstof is. Voor de productie van vinyl wordt zelfs meer chloorgas gebruikt dan voor enig ander product. De vinylproductie is goed voor 40% van de totale chloorproductie, wat neerkomt op 16 miljoen ton per jaar.

Waarom is dit een probleem? Volgens Dr. Joe Thornton van het Columbia University’s Earth Institute zijn chloorkoolwaterstoffen zoals PVC “in de afgelopen tien jaar onder wetenschappelijk en regelgevend toezicht komen te staan vanwege hun wereldwijde verspreiding en de buitengewoon ernstige gevaren die ze met zich meebrengen”.

Thornton legt verder uit dat bij de bereiding van EDC (ethyldichloor) en VCM (vinylchloridemonomeer), de grondstoffen voor PVC, 1 miljoen kilo chloorrijk gevaarlijk afval ontstaat.

Bij de productie en verbranding van deze grondstoffen komen gevaarlijke, verontreinigende stoffen vrij, waaronder gechloreerde dioxines, gechloreerde furanen en nog een hele reeks macromoleculen met onheilspellende namen. We komen er zo op terug waarom deze stoffen zo schadelijk zijn, maar het is belangrijk om te weten dat deze chemicaliën via de lucht en het water worden verspreid. Zo zijn ze in alle ecosystemen van de planeet terug te vinden, van het noordpoolgebied tot diep in het regenwoud.

De conclusie? De volgende keer dat je “witte eiken vloeren” van PVC ziet voor een bespottelijk lage prijs en je denkt “Dat ziet er best prima uit”, houd dan rekening met het volgende. De lage prijs gaat gepaard met de onzichtbare tol van uiterst gevaarlijke, verontreinigende stoffen die vrijkomen tijdens de productie en verbranding van het product. Miljoenen tonnen niet-afbreekbaar plastic afval komen per jaar op vuilnisbelten terecht. Bovendien zorgt PVC voor een gigantische vraag naar fossiele brandstoffen en dus enorme omzetten voor de oliemaatschappijen.

Het onzichtbare gevaar onder je voeten

Een paar jaar geleden publiceerde Search Engine Watch een lijst van de duurste zoektermen in de VS op basis van de gemiddelde biedprijs in Google Ads.

Waarom zou een advocatenkantoor bereid zijn om een enorm bedrag te betalen voor een klik op een Google-advertentie? Omdat mesothelioomschikkingen vaak gaan om bedragen van meer dan 1 miljoen dollar. De reden daarvoor is dat er een trustfonds van 30 miljard dollar bestaat voor mensen die ziek zijn geworden door blootstelling aan asbest. (Noot van de redactie: deze passage heeft betrekking op Amerikaanse letselschade-praktijken).

Vanwege de prijs en de hittebestendigheid gooide asbest vroeger hoge ogen als bouwmateriaal. Maar vanwege de zeer ernstige gezondheidsproblemen die het materiaal veroorzaakt, namelijk asbestose en mesothelioom, werd in de jaren zeventig van de vorige eeuw regelgeving ingevoerd die het gebruik ervan als bouwmateriaal in de meeste landen in feite verbood.

Wijdverbreide volksgezondheidscrises zijn veroorzaakt door bouwmaterialen zoals loodverf en asbest. Dat heeft ertoe geleid dat gezondheidsdeskundigen en gewetensvolle ontwerpers en architecten de impact van gebouwen op onze gezondheid hebben onderzocht. Dit onderzoek naar de invloed van ons milieu op onze gezondheid heeft nu PVC vloeren in het vizier.

Inademen van vloeren

Robin Guenther, co-auteur van Sustainable Healthcare Architecture, pleit voor “herstellend design” Deze denktank wil de overstap maken van ‘zogenaamde’ oplossingen die de gezondheid en het milieu aantasten naar ‘echte’ oplossingen. Oplossingen die geen schade aanrichten en het potentieel hebben om een deel van de schade die aan ons milieu wordt toegebracht te herstellen.

In haar TEDMED-presentatie “Waarom ziekenhuizen ons ziek maken” (waarvan we de titel “geleend” hebben voor deze blogpost), wijst deze vinylvloeren aan als een van de paradoxale elementen van de hedendaagse gezondheidszorgarchitectuur.

“We weten dat vinylvloeren mensen ziek maken,” zegt ze, “want meer dan 40% van gevallen van beroepsastma komt voor bij personeel in de gezondheidszorg. Dit wordt in verband gebracht met schoonmaakmiddelen die gebruikt worden om die vloeren in de was te zetten en te strippen.”

We gebruiken schadelijke producten zoals vinylvloeren onder andere omdat het moeilijk is om de nadelen ervan te zien, voegt ze daaraan toe. Maar er groeit een consensus dat vinylvloeren schadelijk zijn en ten koste van alles vermeden moeten worden.

De Environmental Working Group is een organisatie die oproept geen vinylvloeren meer te gebruiken. De missie van de groep is “mensen in staat te stellen gezonder te leven in een gezondere omgeving” Om dit doel te bereiken geven ze richtlijnen over wat je wel en niet moet doen bij het kiezen van gezondere materialen voor in huis.

In de gids Healthier Flooring adviseert de EWG om “laminaat, vinylvloeren en synthetisch tapijt te vermijden” en beweert dat “vinyl waarschijnlijk de slechtste vloerbedekkingskeuze is als je kijkt naar gezondheid, duurzaamheid en productie.”

Nadelen voor de gezondheid worden bijvoorbeeld veroorzaakt door de aanwezigheid van de giftige chemische stof dioxine (een kankerverwekkende en voor de voortplanting giftige stof), ftalaten (die in verband worden gebracht met aangeboren afwijkingen en hormonen verstoren), en – bij oudere vinylvloeren – asbest (!!!).

Met andere woorden, het inademen van stof die afkomstig is van PVC-vloeren kan leiden tot astma. Dioxines die tijdens het productieproces worden uitgestoten, hechten zich aan het product, waardoor er na verloop van tijd langzaam kankerverwekkende elementen vrijkomen.

Vinylproducenten beweren dat ze het gebruik van schadelijke organische verbindingen (esters) zoals ftalaat, dat gebruikt wordt om PVC te versoepelen en de duurzaamheid ervan te verhogen, terugdringen bij de productie van PVC. Dit is een reactie op onderzoeken waaruit is gebleken dat de afbraak van PVC-vloeren “conjunctivale, bovenste-luchtweg- en longirritaties veroorzaakt” die verband houden met astma bij kinderen die aan de vrijkomende stoffen worden blootgesteld.

Maar er is goed gedocumenteerd bewijs waarom beweringen van fabrikanten nauwgezet moeten worden onderzocht.

De belangstelling voor de gezondheidsrisico’s van vloeren neemt onder meer toe vanwege een documentaire van “60 Minutes” over laminaatvloeren. Het programma deed 7 maanden onderzoek en daaruit bleek dat Lumber Liquidators in China geproduceerde laminaatvloeren verkocht die 6 tot 20 keer de hoeveelheid formaldehyde bevatten die door de Californische wet is toegestaan. Laminaatvloeren, een goedkoper alternatief voor hout waarbij een bedrukt beeld van hout op spaanplaat wordt gelijmd, wordt in verband gebracht met luchtvervuiling binnenshuis. Die vervuiling wordt toegeschreven aan lijm, die formaldehyde kan bevatten en zo ademhalingsproblemen en astma kan veroorzaken.

Lumber Liquidators beweerde ten onrechte dat hun laminaatvloeren voldeden aan strenge formaldehyde-testnormen. De onderzoekers ontdekten dus dat ze logen, maar toen waren er al miljoenen vierkante meters vervuilde vloer in Amerikaanse huizen gelegd.

Dit is bepaald niet de enige keer dat de winkelgigant wordt beschuldigd van fraude. Met rechtszaken die variëren van ondeugdelijke bamboevloeren en het inkopen van illegaal hout heeft het bedrijf laten zien dat het geen probleem vindt de wet te overtreden en de boetes te betalen vanuit hun aanzienlijke financiële reserves wanneer ze gepakt worden. Vervolgens gaan ze dan weer verder met hun zwendelpraktijken.

Dus als zij of andere grote ketens beweren dat PVC-vloeren “ftalaatvrij” zijn, moet die bewering met een enorme korrel zout worden genomen.

Waarom wij geloven in #NoPlasticFloors

PVC-vloeren zijn in elke fase van hun levensduur gevaarlijk voor onze gezondheid. Er komt chloride vrij tijdens de productie, ze veroorzaken ademhalingsproblemen in huizen en ziekenhuizen en er komen kankerverwekkende stoffen vrij bij de verbranding ervan.

Zoals veel producten die schadelijk zijn voor het menselijk leven en een gezonde planeet, zijn PVC-vloeren een nieuw fenomeen. Mensen hebben duizenden jaren zonder deze vloeren geleefd. Er is niets essentieels of onvervangbaars aan PVC-vloeren.

Daarom moeten we allemaal – van huiseigenaren die willen verbouwen tot ontwerpers die producten specificeren – nadenken over wat acceptabel is om de zaken voor onszelf wat goedkoper of makkelijker te maken.

De snelheid waarmee vinylvloeren worden weggegooid zou ons allemaal moeten aangaan. Vooral omdat het de mensen ziek maakt die dicht bij de fabrieken leven die het produceren en verbranden. Ook als u zelf niet bang bent dat PVC-vloeren nadelig zijn voor uw eigen gezondheid, denk dan eens aan de bewoners van Cancer Alley in Louisiana, waar meer dan 60% van het Amerikaanse vinylchloride en 25% van al het chloor in Amerika wordt geproduceerd. In dit gebied van een kleine 140 kilometer lang, hebben de bewoners 50 x meer kans om kanker te krijgen dan in de rest van de VS.

Kankerverwekkende bijproducten van de chloor- en vinylproductie, zoals dioxide, zijn zelfs in de meest afgelegen ecosystemen terug te vinden en kunnen na de productie met de LVT-vloeren meereizen. Maar de overwegend zwarte gemeenschap van Cancer Alley ondergaat de grootste en de ware gevolgen van de productie en eet, slaapt en ademt de dodelijke gevolgen van de productie van pvc.

Hoe zat het ook alweer met de “luxe”?

Op verantwoorde wijze verkregen en gerecyclede massief houten vloeren zullen altijd het beste materiaal voor vloerbekleding zijn. Bossen slaan koolstof op tijdens hun leven en kunnen op verantwoorde wijze worden hergebruikt of gerecycled nadat ze de eerste keer zijn gebruikt.

Natuurlijk is massief hout duur en geen haalbare optie voor iedereen of voor elke kamer. Gezondere, betaalbare alternatieven zijn onder andere verantwoord geproduceerd hout, wollen tapijt en natuurlijk linoleum. De EWG-gids voor gezondere vloeren blijft een uitstekende informatiebron voor mensen die hun eigen gezondheid en die van de planeet belangrijk vinden.

Hopelijk komt PVC-vloerbedekking snel in hetzelfde verdomhoekje als asbest en sterven ze net als andere handige maar schadelijke bouwmaterialen een snelle dood. Tot het zover is kunt u zelf de trend doorbreken en samen met ons #NoPlasticFloors steunen.